Polka odrzuciła propozycję z Hollywood. Jej obawy po latach okazały się faktem

W trakcie 20-letniej kariery aktorskiej Jadwiga Smosarska zyskała sobie miano królowej polskiego kina. Produkcje, w których grała zdobywały uznanie nie tylko nad Wisłą, ale również zagranicą.

Nic zatem dziwnego, że gwiazda srebrnego ekranu otrzymywała oferty występów w zagranicznych produkcjach. Pierwsza propozycja nadeszła już w 1921 roku, czyli zaledwie dwa lata po jej ekranowym debiucie.

Chodziło o rolę w niemieckim filmie o roboczym tytule Raj utracony. W erze kina niemego wielu polskich aktorów grało u naszych zachodnich sąsiadów.

Również wówczas 23-letnia Jadwiga Smosarska podpisała taki kontrakt, ale ostatecznie nie pojawiła się na planie. Jak później tłumaczyła w jednym z wywiadów:

Obawiałam się, że ten początek mojej pracy za granicą może się przedłużyć, a ja chciałam pracować w kraju. Mieliśmy jeszcze pewien czas do zaczęcia filmu, wobec tego wróciłam tego samego dnia wieczorem do Warszawy. Skorzystałam wreszcie z zaziębienia i na zasadzie świadectwa lekarskiego nie wróciłam do Berlina.

Gdy jej koleżanki i koledzy po fachu marzyli o zagranicznej karierze, królowa polskiego kina przez lata w ogóle nie myślała o wyjeździe z kraju. Sytuacja uległa zmianie dopiero w 1933 roku, gdy w Stanach Zjednoczonych odbyły się pokazy filmu Księżna Łowicka, w którym Jadwiga Smosarska grała główną rolę.

Polską gwiazdą zainteresowała się jedna z hollywoodzkich wytwórni. Przez kilka miesięcy aktorka prowadziła ożywioną korespondencję z jej menadżerem. Ale i tym razem nic z tego nie wyszło.

Jak podaje Marek Teler na kartach książki Amantki II Rzeczypospolitej mimo początkowego entuzjazmu "aktorka obawiała się jednak, że w dobie kina dźwiękowego w Ameryce będzie mogła grać w najlepszym wypadku role drugoplanowe".

W Polsce miała już status gwiazdy i publiczność, która nie wyobrażała sobie rodzimej kinematografii bez ukochanej "Jadzi". Kiedy więc stwierdziła, że może zgodzić się na udział najwyżej w jednym filmie, amerykańska wytwórnia uznała, że nie ma sensu inwestować pieniędzy w gwiazdę jednej roli.

Sytuacja powtórzyła się trzy lata później. Tym razem filmowcy zza oceanu zgłosili się do Jadwigi Smosarskiej po sukcesie filmu Barbara Radziwiłłówna na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji.

Produkcja znad Wisły otrzymała tam nagrodę jury, a grająca tytułową rolę gwiazda zebrała bardzo pochlebne recenzje. Podobnie jednak jak poprzednio "aktorka nie była gotowa na ryzyko i wolała swoją pewną pozycję w ojczyźnie".

O tym, że jej obawy były w pełni uzasadnione Smosarska przekonała się już po wybuchu II wojny światowej, gdy z mężem, Zygmuntem Protassewiczem, wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Zgodnie z tym, co pisze autor książki Amantki II Rzeczypospolitej:

Jesienią 1940 r. aktorka miała okazję odwiedzić hollywoodzkie studio filmowe Warner Bros., które zrobiło na niej ogromne wrażenie. Spotkała się wówczas m.in. z Miriam Hopkins, która w 1935 r. otrzymała nominację do Oscara za tytułową rolę w filmie Becky Sharp, a bożyszcze kobiet, Clark Gable, który zasłynął rolą Rhetta Butlera w Przeminęło z wiatrem, podarował jej swoje zdjęcie z autografem. (…)

W czasie trwającego dwa miesiące pobytu w Los Angeles próbowała zainteresować amerykańskich filmowców swoją osobą, lecz za każdym razem słyszała, że jej polski akcent jest zbyt kłopotliwy.

Daniel Musiał - absolwent historii. Autor ponad 200 artykułów popularnonaukowych. Interesuje się głównie XIX wiekiem oraz II wojną światową.

Bibliografia

• Marek Teler, Amantki II Rzeczypospolitej, Bellona 2024.