Sprawdzamy pogodę dla Ciebie...
Maciej Gąsiorowski | 
aktualizacja 

Została pobita i przeżyła zamach na męża. Jej grób jest w fatalnym stanie

7

Zofia Lindorfówna była wielką gwiazdą polskiego przedwojennego kina. Prywatnie miała trzech mężów. Jej ostatni małżonek, Stefan Martyka został zastrzelony w zamachu przeprowadzonym przez członków podziemnej organizacji "Kraj". Aktorka cudem go przeżyła.

Została pobita i przeżyła zamach na męża. Jej grób jest w fatalnym stanie
Zofia Lindorfówna (Wikipedia, Archiwum cyfrowe)

Grała w takich filmach jak "Trędowata", "Halka", "Ordynat Michorowski", "Pan Twardowski" i "Kanał". W czasie okupacji pracowała jako kelnerka w kawiarniach Cafe Bodo i U Aktorek. Po wojnie prowadziła dorywczo zajęcia z recytacji klasyków literatury greckiej i rzymskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Z powodu choroby serca przeszła na emeryturę w 1968 roku.

Przed Martyką była żoną aktora Józefa Węgrzyna, z którym wzięła prawosławny ślub, a potem prawnika Aleksandra Dziewałtowskiego-Gintowta. Sama nie miała dzieci. Zmarła 3 stycznia 1975 roku w wieku niespełna 70 lat. - Czuła się samotna i opuszczona. Kiedy ją odwiedzałem, leżała przeważnie w łóżku przy zapuszczonych zasłonach - wspominał o niej przyjaciel, aktor Witold Sadowy.

Lindorfówna została pochowana w grobie rodzinnym na Starych Powązkach, u boku tragicznie zmarłego męża. Niestety mogiła, w której spoczęła jest w coraz gorszym stanie technicznym.

Grób Zofii Lindorfówny i jej męża Stefana Martyki
Grób Zofii Lindorfówny i jej męża Stefana Martyki (Wikipedia, Wikipedia)

Zamach na Stefana Martykę

Stefan Martyka podobnie jak żona był aktorem. Z wcześniejszego małżeństwa z aktorką Marią Sierską miał córkę Teresę urodzoną w 1943 roku. Po wojnie Martyka zasłynął prowadząc audycję w Polskim Radiu znaną jako Fala 49. Stylizowana była na komunikat wojskowy i miała charakter polityczny i propagandowy. Martyka uzasadniał w niej m.in. procesy polityczne wytaczane byłym akowcom. Piętnował też "imperializm" Stanów Zjednoczonych i innych krajów zachodnich. Według żony był jedynie przypadkowym narzędziem. Nie pisał swoich tekstów, lecz otrzymywał je tuż przed audycją, a jego praca ograniczała się do ich odczytania na antenie.

Jego działalność radiowa doprowadziła do tragicznej śmierci. Aktor został zastrzelony w zamachu, który miał miejsce 9 września 1951 roku w jego warszawskim mieszkaniu. Czterech członków podziemnej organizacji "Kraj": Ryszard Cieślak, Lech Śliwiński, Tadeusz Kowalczuk i Bogusław Pietrkiewicz, przyjechało pociągiem do stolicy i wykonało wyrok śmierci. Drzwi do mieszkania otworzyła im jego gosposia. Zamachowcy wtargnęli do środka, podając się za członków rzekomej organizacji ZMK. Dotkliwie pobili Zofię Lindorfównę i gosposię, a Martykę ogłuszyli uderzeniem rękojeścią pistoletu. Wiadomo, że strzał w głowę wykonał Ryszard Cieślak. Sprawcom udało się zbiec z miejsca zamachu.

Stefan Martyka
Stefan Martyka (Wikipedia, Wikipedia)

Śledztwo pułkownika Józefa Różańskiego, szefa departamentu śledczego MBP

W czerwcu 1952 roku złapano Krystynę Metzger, korektorkę w redakcji "Sztandaru Młodych", która była towarzyszką włamywaczy do mieszkania posła na Sejm, Hieronima Dobrowolskiego. W trakcie śledztwa załamała się i przyznała się do udziału w zamachu na Martykę (członkom "Kraju" podała adres zamieszkania aktora). Do 7 lipca 1952 organizacja przestała istnieć – aresztowano 111 jej członków – głównie studentów i uczniów. O ujęciu sprawców zabójstwa Stefana Martyki poinformowano publicznie pod koniec sierpnia 1952. Rozpuszczono także plotkę, że Martykę zastrzelono z zemsty za donoszenie Gestapo na członków wileńskiego AK w czasie wojny. Prasa komunistyczna informowała, natomiast iż Martyka "zginął na posterunku zamordowany przez faszystowskich zbirów, a jednocześnie podkreślano w tej sprawie hitlerowsko-amerykańskie i imperialistyczne tło świata zachodniego".

Wyrokiem warszawskiego Wojskowego Sądu Rejonowego z 22 września 1952 Metzger, Cieślak, Śliwiński, Kowalczuk i Pietrkiewicz zostali skazani na karę śmierci, a reszta oskarżonych członków organizacji dostała długotrwałe wyroki więzienia. Ostatecznie Krystyny Metzger nie zgładzono, gdyż była w ciąży (zamieniono wyrok na dożywocie, a potem 15 lat). Niestety jej dziecko zmarło w trakcie porodu w więzieniu. Wyszła na wolność w 1961 roku. Twórca organizacji, Zenon Sobota, popełnił natomiast samobójstwo podczas próby zatrzymania.

Losy pierwszego męża Lindorfówny

Dla Zofii Lindorf nie był to jedyny dramat. Rok po śmierci Martyki, zmarł także jej pierwszy mąż, aktor Józef Węgrzyn. Załamał się on psychicznie i popadł w alkoholizm po śmierci swojego syna Mieczysława, w Auschwitz. Stwierdzono u niego schizofrenię i kilka ostatnich lat życia spędził w szpitalu psychiatrycznym w Kościanie, gdzie zmarł w zapomnieniu. Został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie.

Józef Węgrzyn
Józef Węgrzyn (Wikipedia, Wikipedia)
Mieczysław Węgrzyn także była aktorem
Mieczysław Węgrzyn także była aktorem (Wikipedia, Wikipedia)
Grób Józefa Węgrzyna na Starych Powązkach
Grób Józefa Węgrzyna na Starych Powązkach (Wikipedia, Wikipedia)
Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Które z określeń najlepiej opisują artykuł:
Wybrane dla Ciebie
Nie żyje Paweł Gabor. 26-latek zmarł nagle
Nowy program w TVP. Premiera już 5 stycznia
Była bliską współpracownicą Leppera. Tak dziś wygląda Danuta Hojarska
Szpakowski z żoną na Gali Mistrzów Sportu. Znacie ją z serialu "BrzydUla"
"Coś strasznego". Paweł Stasiak zdradził, co działo się w jego domu w sylwestra
Zaskakujące wykształcenie Kurzajewskiego. Smaszcz ujawniła jego sekret?
"Jest totalny syf". Zobaczcie, jak mieszka Chylińska
Sflaczały balon obiektem żartu Cichopek. Powiedziała to przy Kurzajewskim
Schreiber zapytana o powiększenie biustu. Ujawniła konkretny plan
Martyniuk niechcący strzelił gafę. Mówił o apartamencie na Florydzie
Fani zaniepokojeni wyglądem Jarusia z "Chłopaków do wzięcia". "To przez stres"
Prababcia Anny Lewandowskiej była bohaterką w Auschwitz. Może zostać świętą
Wróć na
Oferty dla Ciebie
Wystąpił problem z wyświetleniem strony Kliknij tutaj, aby wyświetlić