Zmusili ją do współpracy z UB po szantażu. Miała pierwsze rozbierane zdjęcia
Hanna Skarżanka była aktorką, której życie i kariera wypełniały zarówno światła sceny, jak i cienie historycznych wydarzeń Polski XX wieku. Mało kto wie, że w 1951 roku zmuszono ją do współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa PRL. Niedawno minęła 33. rocznica jej śmierci.
Aktorski klan
Hanna Skarżanka, urodzona w 1917 r. w Mińsku, wywodziła się z rodziny, która odegrała kluczową rolę w polskim świecie artystycznym. Choć siostra Barbara obrała inną ścieżkę jako wybitna filozofka, Hanna z pasją zaangażowała się w aktorstwo, zapoczątkowując ród aktorski. Do klanu zaliczali się jej brat, Edward, nieżyjąca już córka Ewa Skarżanka, wnuczka Katarzyna Skarga, prawnuczka Hanna Skarga i bratanek, Piotr Skarga.
Pierwszym mężem Hanny Skarżanki był por. Stefan Czernik pseudonim "Orwat", który po aresztowaniu przez NKWD zginął w sowieckim łagrze. Drugim wybrankiem został Bolesław Ćwieciński. Para ślub wzięła jeszcze w Wilnie w 1944 roku. Mąż aktorki działał w wydziale Informacji i Propagandy komendy wileńskiego AK. Po wojnie pracował jako dziennikarz radiowy, scenarzysta, redaktor w Wytwórni Filmów Dokumentalnych. Małżeństwo szybko się rozpadło i Skarżanka wróciła do swojego panieńskiego nazwiska.
Koroniewska mówi o kompleksach, które kiedyś miała: "Wypełniałam sobie stanik wieloma poduszkami"
Wojenna działalność w AK
Podczas II wojny światowej, Skarżanka zaangażowała się w ruch oporu, początkowo współpracując z wywiadem ZWZ-AK jako kelnerka w kasynie oficerskim. Jej umiejętność zdobywania informacji była nieoceniona. Później dołączyła do elitarnego zgrupowania Kedywu, co zaowocowało udziałem w ważnych akcjach sabotażowych.
Pionierka w polskim kinie
Po wojnie, Hanna Skarżanka zasłynęła na ekranie jako pierwsza aktorka w historii PRL-u, która podjęła trudną i przełomową decyzję o rozebraniu się do roli. Gwiazda znana z takich produkcji jak "Miś", "Prawo i pięść", "Czterej pancerni i pies", "Urodziny młodego warszawiaka" i "Czterdziestolatek", pokazała nagą pierś w filmie "Młodość Chopina" w reżyserii Aleksandra Forda z 1951 roku. Jerzy Urban wspominał: "W historii polskiego kina aktorce nazwiskiem Hanna Skarżanka przypada pionierska rola. Spod jej to bluzki wystrzeliła pierwsza naga pierś w filmie, który był nakręcony w PRL-u. Stało się to na barykadzie. Skarżanka dokonała inicjacji toplessu w służbie rewolucji".
Wpływ funkcjonariuszy UB
W 1951 r. Skarżanka uległa presji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i podpisała zobowiązanie do współpracy. Mimo to, po wstąpieniu do PZPR, jej działalność informatorska została wstrzymana, a współpraca z MBP zakończona na dobre w 1954 r.
Do współpracy z bezpieką doszło w wyniku szantażu kompromitującymi materiałami, Funkcjonariusze UB zwerbowali aktorkę do współpracy w charakterze informatora. Otrzymała pseudonim "Helena" i podpisała zobowiązanie, tym samym przypieczętowując swoją współpracę, która miała polegać na dotarciu do środowisk wrogich, działających na szkodę Polski Ludowej - informował IPN, cytowany przez Muzeum Armii Krajowej na Facebooku.
Poza sceną
Lata 80. przyniosły nowy rozdział w życiu aktorki. Zaangażowana w działalność kościoła i wspierająca ks. Jerzego Popiełuszkę, Skarżanka nie bała się uczestniczyć w niezależnych projektach artystycznych, ukazując swoją odwagę oraz niezłomność.
Hanna Skarżanka zmarła 8 listopada 1992 roku, pozostawiając ogromny dorobek artystyczny oraz ślad w sercach licznych miłośników polskiej kultury. Została pochowana na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.