Zmusili ją do współpracy z UB po szantażu. Miała pierwsze rozbierane zdjęcia

Hanna Skarżanka była aktorką, której życie i kariera wypełniały zarówno światła sceny, jak i cienie historycznych wydarzeń Polski XX wieku. Mało kto wie, że w 1951 roku zmuszono ją do współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa PRL. Niedawno minęła 33. rocznica jej śmierci.

Hanna Skarżanka w "Czterech pancernych"Hanna Skarżanka w "Czterech pancernych"
Źródło zdjęć: © Filmpolski
Maciej Gąsiorowski

Aktorski klan

Hanna Skarżanka, urodzona w 1917 r. w Mińsku, wywodziła się z rodziny, która odegrała kluczową rolę w polskim świecie artystycznym. Choć siostra Barbara obrała inną ścieżkę jako wybitna filozofka, Hanna z pasją zaangażowała się w aktorstwo, zapoczątkowując ród aktorski. Do klanu zaliczali się jej brat, Edward, nieżyjąca już córka Ewa Skarżanka, wnuczka Katarzyna Skarga, prawnuczka Hanna Skarga i bratanek, Piotr Skarga.

Pierwszym mężem Hanny Skarżanki był por. Stefan Czernik pseudonim "Orwat", który po aresztowaniu przez NKWD zginął w sowieckim łagrze. Drugim wybrankiem został Bolesław Ćwieciński. Para ślub wzięła jeszcze w Wilnie w 1944 roku. Mąż aktorki działał w wydziale Informacji i Propagandy komendy wileńskiego AK. Po wojnie pracował jako dziennikarz radiowy, scenarzysta, redaktor w Wytwórni Filmów Dokumentalnych. Małżeństwo szybko się rozpadło i Skarżanka wróciła do swojego panieńskiego nazwiska.

Koroniewska mówi o kompleksach, które kiedyś miała: "Wypełniałam sobie stanik wieloma poduszkami"

Wojenna działalność w AK

Podczas II wojny światowej, Skarżanka zaangażowała się w ruch oporu, początkowo współpracując z wywiadem ZWZ-AK jako kelnerka w kasynie oficerskim. Jej umiejętność zdobywania informacji była nieoceniona. Później dołączyła do elitarnego zgrupowania Kedywu, co zaowocowało udziałem w ważnych akcjach sabotażowych.

Pionierka w polskim kinie

Po wojnie, Hanna Skarżanka zasłynęła na ekranie jako pierwsza aktorka w historii PRL-u, która podjęła trudną i przełomową decyzję o rozebraniu się do roli. Gwiazda znana z takich produkcji jak "Miś", "Prawo i pięść", "Czterej pancerni i pies", "Urodziny młodego warszawiaka" i "Czterdziestolatek", pokazała nagą pierś w filmie "Młodość Chopina" w reżyserii Aleksandra Forda z 1951 roku. Jerzy Urban wspominał: "W historii polskiego kina aktorce nazwiskiem Hanna Skarżanka przypada pionierska rola. Spod jej to bluzki wystrzeliła pierwsza naga pierś w filmie, który był nakręcony w PRL-u. Stało się to na barykadzie. Skarżanka dokonała inicjacji toplessu w służbie rewolucji".

Wpływ funkcjonariuszy UB

W 1951 r. Skarżanka uległa presji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i podpisała zobowiązanie do współpracy. Mimo to, po wstąpieniu do PZPR, jej działalność informatorska została wstrzymana, a współpraca z MBP zakończona na dobre w 1954 r.

Do współpracy z bezpieką doszło w wyniku szantażu kompromitującymi materiałami, Funkcjonariusze UB zwerbowali aktorkę do współpracy w charakterze informatora. Otrzymała pseudonim "Helena" i podpisała zobowiązanie, tym samym przypieczętowując swoją współpracę, która miała polegać na dotarciu do środowisk wrogich, działających na szkodę Polski Ludowej - informował IPN, cytowany przez Muzeum Armii Krajowej na Facebooku.

Poza sceną

Lata 80. przyniosły nowy rozdział w życiu aktorki. Zaangażowana w działalność kościoła i wspierająca ks. Jerzego Popiełuszkę, Skarżanka nie bała się uczestniczyć w niezależnych projektach artystycznych, ukazując swoją odwagę oraz niezłomność.

Grób Hanny Skarżanki
Grób Hanny Skarżanki © Wikipedia

Hanna Skarżanka zmarła 8 listopada 1992 roku, pozostawiając ogromny dorobek artystyczny oraz ślad w sercach licznych miłośników polskiej kultury. Została pochowana na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.

Wybrane dla Ciebie
Akon aresztowany. Szybko został wypuszczony
Akon aresztowany. Szybko został wypuszczony
Afera ze Stiflerem. MEN zabrało głos ws. kampanii przeciwko cyberprzemocy
Afera ze Stiflerem. MEN zabrało głos ws. kampanii przeciwko cyberprzemocy
Lewandowska wsparła niepełnosprawnego syna. Tak zachowała się Chodakowska
Lewandowska wsparła niepełnosprawnego syna. Tak zachowała się Chodakowska
35 lat i koniec. Lucyna Malec zakończyła ważny etap życia
35 lat i koniec. Lucyna Malec zakończyła ważny etap życia
Zagrał tyrana w "Domu dobrym". Słyszy obelgi po wyjściu z kina
Zagrał tyrana w "Domu dobrym". Słyszy obelgi po wyjściu z kina
Skrytykowana za wykonanie pieśni patriotycznej na koncercie TVP. Uwagi także do stroju
Skrytykowana za wykonanie pieśni patriotycznej na koncercie TVP. Uwagi także do stroju
Rzadko chwali się żoną. Aktor "Rancza" pokazał zdjęcie ze ślubu
Rzadko chwali się żoną. Aktor "Rancza" pokazał zdjęcie ze ślubu
Tragiczna śmierć kulinarnej gwiazdy. Zginęła pilotując helikopter
Tragiczna śmierć kulinarnej gwiazdy. Zginęła pilotując helikopter
Kabareciarz ma dużo młodszą żonę. Pokazał ich zdjęcie sprzed 20 lat
Kabareciarz ma dużo młodszą żonę. Pokazał ich zdjęcie sprzed 20 lat
Doda wywołała poruszenie w samolocie. Takie sceny to rzadkość
Doda wywołała poruszenie w samolocie. Takie sceny to rzadkość
Nie żyje Carmen Moreno. Nazywana była "królową polskiego jazzu"
Nie żyje Carmen Moreno. Nazywana była "królową polskiego jazzu"
Tym nie spoczął na Powązkach? Stoparczyk ujawniła szokujące wieści
Tym nie spoczął na Powązkach? Stoparczyk ujawniła szokujące wieści