Polacy skazali aktora na śmierć. Tak Igo Sym kolaborował z III Rzeszą

Igo Sym, przedwojenny amant warszawskiej sceny, został skazany na śmierć przez Polskie Państwo Podziemne za kolaborację z III Rzeszą. Wyrok wykonano 84 lata temu, 7 marca 1941 roku. Co dokładnie się do tego przyczyniło?

84 lata temu Igo Sym został skazany na śmierć za kolaborację84 lata temu Igo Sym został skazany na śmierć za kolaborację
Źródło zdjęć: © "Kino" 1937, Public domain, via Wikimedia Commons, Public domain, via Wikimedia Commons
Kacper Kulpicki

Igo Sym (a właściwie Karol Antoni Juliusz Sym) zdobył popularność dzięki aparycji i nienagannym manierom, mimo że jego umiejętności aktorskie były ograniczone. Był jednym z najbardziej rozpoznawalnych amantów, porównywanym do takich gwiazd, jak Eugeniusz Bodo czy Adolf Dymsza.

Jego życie osobiste było tematem wielu plotek. Na warszawskich salonach dyskutowano o jego romansach z Hanką Ordonówną i Marleną Dietrich, którą poznał podczas występów gościnnych w Austrii.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Rekordziści. Te filmy zarobiły najwięcej, kwoty przyprawiają o zawrót głowy

Po wybuchu II wojny światowej Igo Sym został uznany za kolaboranta, który zdradził Polskę i wybrał III Rzeszę. Podczas okupacji zarządzał teatrem "Komedia" i kinem "Helgoland", reżyserował propagandowe produkcje. Był też osobistym doradcą gubernatora ds. imprez artystycznych. Te aktywności przyniosły mu znaczne korzyści finansowe, ale wśród Polaków był już skreślony.

Mimo wcześniejszego wizerunku patrioty, jego zaangażowanie w niemieckie projekty filmowe i teatralne, w tym w antypolski film "Heimkehr", przyczyniło się do jego upadku. Nie bez znaczenia było, że Lidia Wysocka, z którą pojawiał się przed kamerą, miała widzieć go na ulicach stolicy w mundurze SS.

7 marca 1941 r. Polskie Państwo Podziemne wydało na niego wyrok śmierci. Został zastrzelony w swoim mieszkaniu przez członków ruchu oporu. To zdarzenie wywołało falę represji ze strony niemieckich władz, w tym aresztowania i egzekucje wielu osób związanych z polskim środowiskiem artystycznym.

Igo Sym
Igo Sym © "Kino" 1937, Public domain, via Wikimedia Commons

W wyniku tych działań ponad 100 osób zostało aresztowanych, a 20 rozstrzelanych. Po zabójstwie nielojalnego gwiazdora do więzienia na Pawiaku, a później do obozu w Oświęcimiu, trafili Elżbieta Barszczewska, Stefan Jaracz i Leon Schiller.

Wydano także list gończy za Ireną Górską i Dobiesławem Damięckim, którzy kilka miesięcy wcześniej publicznie źle wypowiedzieli się o zamordowanym aktorze.

Informacja o śmierci Igo Syma
Obwieszczenie po śmierci Igo Syma © Nazi security police (de: Sicherheitspolizei, SiPo), Public domain, via Wikimedia Commons

Igo Sym został wymazany z historii polskiego kina

Igo Sym urodził się w 1896 r. w Innsbrucku. I wojnę światową spędził na froncie. Po tym epizodzie przeprowadził się do Polski i zyskał obywatelstwo — jego mama była Polką. Ukończył studia i zaczął karierę.

Początkowo był urzędnikiem, ale w 1925 roku doczekał się debiutu w "Wampirach Warszawy". Na plan dostał się bez sprawdzania umiejętności aktorskich, reżyser Wiktor Biegański wybrał go ze względu na warunki fizyczne.

Kilka lat po śmierci artysty z grobu rodzinnego, w którym został pochowany, jego nazwisko zostało wymazane. Podobnie stało się z kartami historii polskiego kina. To pokazuje, że kolaboracja z III Rzeszą doprowadziła do odrzucenia przez społeczeństwo, które wcześniej go uwielbiało.

Ulica Mazowiecka, przy której mieszkał Igo Sym
Ulica Mazowiecka, przy której mieszkał Igo Sym © Public domain, via Wikimedia Commons
Wybrane dla Ciebie
Maja Todd reprezentuje Polskę w Miss International. Tym się zajmuje
Maja Todd reprezentuje Polskę w Miss International. Tym się zajmuje
Hubert Urbański pomylił się w "Milionerach". Uczestniczka odpadła po podpowiedzi
Hubert Urbański pomylił się w "Milionerach". Uczestniczka odpadła po podpowiedzi
Kamila Boś radzi uczestnikom "Rolnik szuka żony": "Działajcie tu i teraz"
Kamila Boś radzi uczestnikom "Rolnik szuka żony": "Działajcie tu i teraz"
Izabela Kuna chodziła po rady do wróżki. "Wszystko jest dla ludzi"
Izabela Kuna chodziła po rady do wróżki. "Wszystko jest dla ludzi"
Damięcki wybuchł podczas wywiadu. Odegrał rolę Goldena
Damięcki wybuchł podczas wywiadu. Odegrał rolę Goldena
Bagi o dorastaniu z siostrą z zespołem Downa. "Rodzice skupili się na niej"
Bagi o dorastaniu z siostrą z zespołem Downa. "Rodzice skupili się na niej"
Wiśniewski szczerze o wazektomii. Lekarz "próbował go zniechęcić"
Wiśniewski szczerze o wazektomii. Lekarz "próbował go zniechęcić"
"Żal patrzeć". Są oburzeni stanem grobu reżysera Andrzeja Żuławskiego
"Żal patrzeć". Są oburzeni stanem grobu reżysera Andrzeja Żuławskiego
Tyle Beata Kozidrak zarobi na sylwestrze Polsatu. Kwota robi wrażenie
Tyle Beata Kozidrak zarobi na sylwestrze Polsatu. Kwota robi wrażenie
"Włosy ci powypadały". Karina krytykuje Stefana w "Chłopakach do wzięcia"
"Włosy ci powypadały". Karina krytykuje Stefana w "Chłopakach do wzięcia"
"To nie jest prawda, to nie ma sensu". Viki Gabor reaguje na słowa Dody
"To nie jest prawda, to nie ma sensu". Viki Gabor reaguje na słowa Dody
Lichtman spisał testament u notariusza. Chce uniknąć problemów Krawczyka?
Lichtman spisał testament u notariusza. Chce uniknąć problemów Krawczyka?